انتشارات تیسا

انتشارات تیسا کتاب «آموزش شهروندی و توسعه اجتماعی» نوشته دکترمحمدسعید ذکایی را به بازار فرستاد. تشریح مفهوم شهروندی و راهکارهای آموزش آن، از مهم‌ترین محورهای این کتاب است.

شهروندی به عنوان یک رابطه حقوقی، یک ارزش یا یک رابطه میان افراد و جامعه آنها پیوند برقرار کرده و توسعه اجتماعی و فرهنگی آنان را تضمین می‌کند.

کتاب «آموزش شهروندی و توسعه اجتماعی» دربرگیرندة مقاله‌ای از دکتر محمدسعید ذکایی است که در آن، ابتدا به طرح سطوح مختلف شهروندی و اهمیت آن پرداخته و در ادامه به بیان ضرورت آموزش شهروندی از طریق مؤلفه‌هایی چون سواد سیاسی، سواد فرهنگی و سواد رسانه‌ای می‌پردازد.

در پیشگفتار این کتاب، به قلم دکتر علی‌اصغر محکی، مدیرکل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران آمده است: «شهروند، مفهومی تکامل‌یافته و پُربسامد در گفتارهای اجتماعی فرهنگی معاصر است. این واژه اشاره به دگرگونی ذهنی و رفتاری شهرنشینانی دارد که پس از گذراندن دورانی از زندگی خود در فضای شهری، نوعی رشد اجتماعی و فرهنگی را به مرور تجربه می‌کنند تا توانایی سازگاری زیست در شهرهای بزرگ و پیچیده را به دست آورند».

مفهوم شهروندی، اهمیت شهروندی، آموزش شهروندی، سواد فرهنگی، سواد رسانه‌ای، سواد سیاسی، آموزش گفت‌وگو درباره مسائل بحث‌برانگیز، بخش‌های مختلف این کتاب را تشکیل می‌دهند. همچنین در پایان کتاب، نتیجه‌گیری نویسنده از مباحث مطرح‌شده ارائه می‌شود.

نویسنده در توضیح مفهوم شهروندی بر این نکته تاکید می‌کند که تجربه شهروندی، تنها متکی به پایگاه حقوقی افراد نیست و به روابط بین افراد و گروه‌های اجتماعی نیز بستگی دارد. وی برابری نزد قانون، حق رأی و مشارکت سیاسی را از جمله حقوق اساسی شهروندان برمی‌شمارد.

آموزش شهروندی به افراد یک جامعه و ایجاد انگیزش در میان آنان برای پذیرش این نقش، امر پُراهمیتی است و وظیفه‌ای خطیر بر دوش رهبران و مدیران جامعه به شمار می‌رود. کتاب در بخش آموزش شهروندی، به توضیح چگونگی و عناصر اثرگذار در این آموزش پرداخته است.

«سواد فرهنگی»، «سواد رسانه‌ای» و «سواد سیاسی» عناصری هستند که به گفته نویسنده در راستای آموزش و تقویت شهروندی در افراد باید مورد توجه و تغییر قرار بگیرد. کتاب در سه بخش جداگانه به تشریح این عناصر پرداخته است.

کتاب «آموزش شهروندی و توسعه اجتماعی» با بخشی به پایان می‌رسد که بر گفت‌وگو به عنوان راهکار مهمی در مواجهه با مسائل بحث‌برانگیز در جامعه تأکید می‌کند. ضرورت یا عدم ضرورت برگزاری کنکور و نحوة برخورد با جوانانی که با هنجارهای اجتماعی ناسازگاری دارند، از جمله مسائل بحث‌برانگیز در سطح ملی هستند. به باور نویسنده، مسائل عمومی بحث‌برانگیز را می‌توان به شیوه‌های مختلفی وارد برنامه درسی مدارس کرد. وی گفت‌وگو بر سر این مسائل در کلاس‌های درس را توصیه می‌کند زیرا معتقد است می‌توان گفت‌وگو را شکلی از تحقیقی گروهی فرض کرد که افراد آگاهانه در آن سهیم می‌شوند.

در نتیجه‌گیری این مقاله می‌خوانیم: «توسعه اجتماعی، مبتنی بر قواعد مترقیانه، شامل رعایت عدالت و حقوق اجتماعی در صورت‌های مختلف آن، توزیع عادلانه خدمات و پاسخگویی مردم و صاحبان قدرت و آگاه کردن اعضای جامعه نسبت به مفاهیم و حقوق سیاسی خویش است».

کتاب «آموزش شهروندی و توسعه اجتماعی» هفتمین اثر از مجموعه تحقیقاتی «نیم‌رخ شهر» است. این کتاب را انتشارات تیسا به سفارش اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، در ۴۴ صفحه، تیراژ ۱۰۰۰ نسخه و به بهای ۲۵۰۰ تومان منتشر کرده است.