انتشارات تیسا

جولان فرهادی بابادی؛ شاعر جوان اعتقاد دارد: چیزی که باید «باز‏گردد» ادبیات نیست بلکه سطح بالاتری از تولیدات ادبی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ «قطعاتی برای ابوالهول» نام مجموعه شعری از جولان فرهادی بابادی است که توسط نشر تیسا منتشر شده است. انتشاراتی که عمدۀ فعالیتش روی انتشار مجموعه‌ای از کتاب‌های تخصصی در حوزه علوم انسانی و به‌طور مشخص جامعه‏‌شناسی شهری است، اما آنطور که فرهادی می‌گوید واحد ادبی این انتشارات با عنوان «کتاب هادس» از دو سال پیش کار خودش را شروع و در سال جدید با چاپ چند عنوان کتاب شعر، یک رمان و یک کتاب در حوزه نقد ادبی دوره جدیدی را آغاز کرده است. آنچه می‌خوانید گفتگویی است پیرامون تجربه فعالیت ادبی این شاعر جوان است.
واکنش ما به انتشار «قطعاتی برای ابوالهول» چیست؟
انتشار این کتاب و یکی دو عنوان ادبی دیگر نظیر کتاب «پیش از آنکه بخوابیم» و کتاب «وزن» از سوی تیسا آغاز فعالیت واحد ادبی این انتشارات محسوب می‌‏شود که به نظرم با اقبال مناسبی از سوی مولفان مواجه شده است. اگر چه خیلی‌‏ها انتظار انتشار کتاب شعر از سوی تیسا را نداشتند اما روند کاری نشر از قبل نشان می‏‌داد که عزم و نیت گسترش حوزه کاری در آنها وجود دارد.
در مورد کتاب من هم خوشبختانه به فاصله کمتر از یک هفته از توزیع کتاب در اولین نقدی که روی آن نوشته شد، توانستم بازخورد مناسبی از قطعات دریافت کنم، هرچند به سرنوشت کار ادبی در کشور خوشبین نیستم ولی نقدی که با عنوان «ملاطی از پاره سنگ و خون و عقاب» منتشر شد مرا به این باور رساند که حداقل مخاطبان و منتقدان ادبی با بی‏‌تفاوتی از کنار کار رد نمی‏‌شوند و این کتاب قطعا در آینده مخالفان و موافقان جدی پیدا خواهد کرد.
آیا سیاست‏‌های نشر در دوره جدید تغییری داشته و تجربه شما در حوزه ممیزی کتاب چطور بود؟
خوشبختانه یکی از تفاوت‌‏های دولت جدید با دولت قبل، تغییر در نگاه غیرکارشناسی حول ممیزی کتاب است. نمی‏‌دانم الان هم کار اصلی ممیزی را «نرم افزارها» انجام می‏‌دهند یا نه ولی مطمئنم در حال حاضر کسانی که از آن نرم افزارها بهره‏ می‏‌گیرند می‏‌دانند نرم‌افزار چه چیزی را اشتباه تشخیص داده است. خود این موضوع در مقایسه با سال‌‏های قبل نعمت بزرگی است. ولی اینکه از نظر من ملا‏ک‏‌های تشخیص چقدر درست است چیز دیگری است. تفاوت دوم، زمان بررسی کتاب است؛ همه عنوان کتاب‌‏هایی که ما برای ارشاد فرستادیم در یک زمان استاندارد یک ماهه مورد بررسی قرار گرفته و جواب هم ارائه شد.
قطعا تفاوت کیفی خوبی اتفاق افتاده اما هنوز منتظر وعده‌‏های وزیر در خصوص نشر هستیم و البته تحقق افق فرهنگی این دولت روند بهتر و سریعتری را می‏‌طلبد. ما حتی از فضای بسط یدی که شاعران هشت – نه قرن پیش در حوزه پرداختن به شعر، عشق و زندگی انسانی داشتند خیلی فاصله داریم، این مقاومت و عدم تسامح در مقابل ادبیات نه تنها درون دولت‌‏ها رفته رفته فزونی گرفت بلکه حتی در میان مردم هم بیشتر شده است و این یعنی موانع ذهنی و عینی آزاداندیشی در حوزه ادبیات به صورت تاریخی پیشرفت داشته‏‌اند.
ما نباید انتظار داشته باشیم فقط سیاست‌‏های ممیزی تغییر کند. از سوی دیگر مهم‏ترین سیاست ممیزی که در دولت قبل به ادبیات و فرهنگ تحمیل شد بلایی بود که با قیمت کاغذ بر سر صنعت کتاب و نشر آوردند. اگر دولت می‏‌خواهد تفاوت خود را در حوزه کیفی و کمی نشان دهد، باید بداند، مردم و مولفان کتاب گران را بار گران می‏‌دانند، یعنی شما کتاب گران را «کتاب چاپ نشده» فرض کنید چراکه بود و نبودش چندان فرقی در خوانده شدن و عمومی شدن تاثیر آن نمی‌‏کند.
شما انتشار مجموعه قطعات را گام اول یک پروژه ادبی معرفی کرده‌‏اید درحالیکه گویا نوشتن شعر اتفاق درونی یا الهام است، چگونه می‌توان سرودن چند مجموعه شعر را در چارچوب یک پروژه تعریف کرد؟
کتابِ قطعاتی برای برای ابوالهول در واقع توصیفی ادبی از رنجِ زندگی عاشقانه است. من در این کتاب بیشتر از زوایه «رنج» به موضوع عشق پرداختم و همین مسیر را ادامه داده‏ام. یعنی آگاهانه و عامدانه مسیری را انتخاب کرده‌‏ام که یک پدیده خاص را توصیف و آشکار می‏‌کند.
همانطور که قبلا گفته‏‌ام، در مرکزیت قرار گرفتن مفهوم رنج و تمرکز برای توصیف آن در سطحی غیرفردی، قرار است به اشکال گوناگون در سه دفتر شعر منتشر شود. کاری که من به آن می‏‌گویم پروژه ادبی «قطعات»؛ آنچه در این سه دفتر استمرار می‏‌یابد نوسانات درونی من به عنوان شاعر نیست بلکه یک فعالیت شناختی معطوف به جهان بیرون است.
اگر بخواهم محتوای این فعالیت را بهتر توضیح بدهم باید بگویم در نظر من حیات انسانی مسیری از تلاش‏‌های مشترک بشر برای به انجام رساندن سرنوشت و آرامش بخشیدن به خویش است. مسیری که باید با سعی، همه ابعاد آن روشن شود. اما امروز عادت کرده‏‌ایم این راه را تنها به وسیله تولید تکنولوژی بازکنیم و علی‌رغم اینکه چنین حرکتی، به نظر ایده‌‏ای جدید می‌‏رسد اما باید گفت تلاش تکنولوژیک برای بدست دادن بیشترین خیر برای بیشتری افراد ذاتا یک ایده ناکامِ کلاسیک است که مُسکن‏‌هایش باعث شده فراموش کنیم تجربه رنج‌‏آور انسان بودن یعنی تجربه رنج‌‏آور ابزارسازی. ما می‌‏توانیم این مسیر را با تمرکز بر خودِ آدمی و پیش کشیدن احساسات و قوای فکری انسان هموار کنیم. من در پروژه قطعات یک چنین امری را دنبال می‏‌کنم.
از مخاطب خودم می‏‌پرسم هنگامی که ناکامی، ترس، نفرت و... به تو روی می‏‌آورد، به چه چیز اندیشیده‌‏ای و آیا تاکنون محتوای واقعی حسی چون غم، تلخی، شادی و هیجانات درونی خود را در یک ادارک غیرشخصی و غیر این‏‌زمانی مورد چالش قرار داده‏‌ای؟ اینجاست که آنچه من دنبال می‏‌کنم بُعد تاریخی زندگی را نیز مطرح می‌‏کند و ماهیت قطعات را چیزی فراتر از توصیف اندوه، شیدایی و ناراحتی‏‌های درونی می‏‌کند.
این راه می‏‌تواند مسیر بازگشت ادبیات به زندگی روزمره مردم را بازسازی کند؟
ادبیات در زندگی روزمره مردم ما وجود دارد، چیزی که باید «باز‏گردد» ادبیات نیست بلکه سطح بالاتری از تولیدات ادبی است. شما گعده‏‌های ادبی مجازی و غیرمجازی زیادی می‏‌توانید پیدا کنید که اتفاقا دنبال کنندگان زیادی دارند اما واقعیت این است که چیزی که در این حلقه‏‌ها به عنوان شعر هست، خیلی ملموس برای مصرف ساخته شده؛ مصرفی تلگرامی. مثل اینکه بخواهید شعری کوتاه برای تبریک عید ارسال کنید یا به کسی که برایتان منافعی دارد بگویید دلواپس‌اش هستید، یا به‌طور کلی بگویید حوصله ندارید. این اتفاق خیلی جدی‏‌تر زمانی قابل بحث است که شهروندان با مصرف چنین ادبیاتی به مصرف همدیگر هم روی می‏‌آورند؛ موضوعی که باید با بررسی شاخص‏‌های فرهنگ عمومی به آن بپردازیم.
متاسفانه نگاه فرهنگی غلطی، مبتنی بر این باور در کشور ما وجود دارد که افراد برای اخلاقی عمل کردن باید هرچه بیشتر و بیشتر متن‏‌های دینی بخوانند. این مسئله خودش را در سیاست‏‌های نمایشگاه کتاب هم نشان داده است. ذیل حمایت‏‌هایی با این باور، ردیف‏‌ها ردیف انتشارات دینی به وجود آمده که با تخفیف‌های نزدیک به ۵۰ درصد کتب دینی تزئینی می‏‌فروشند اما واقعیت می‏‌گوید که افراد با خواندن پیام اخلاقی ضرورتا اخلاقی‏‌تر عمل نمی‎‏کنند. این وظیفه در همه فرهنگ‏‌های پویا به دوش ادبیات است. یعنی عرصه تعمق در ارزش‏‌های فرهنگی و ایجاد انباشت ذهنی و حسِ اخلاقی در افراد، عرصه هنر و ادبیات است و با انتشار مجلدهای سفارشی کتاب‏سازی‏‌های سفارشی هم چیزی در جامعه تغییر نخواهد کرد.
این مثل روز روشن است که مردمان خسته از فرهنگ نمایشی و سفارشی به مصرف فرهنگی جایگزین و شاید آبکی روی می‌‏آورند و به همین دلیل باید اذعان داشت فرهنگی که نتوانند ادبیات تامل‏‌شده تولید کند خودبه‌خود ادبیات مبتذل، سطحی و انعکاسی تولید می‏‌کند و ادبیات مبتذل، ارواح میان‏‌تهی و سوژه‌‏های مطیع و بی‌‏اراده می‏‌سازد. سوژه‌‏هایی که ذخیره ذهنی‌شان پیرامون الگوهای عمل اخلاقی جواب جبر زندگی واقعی را نمی‏‌تواند بدهد. در این شرایط جادویی ارجمند می‏‌گردد و این ارج را شما می‏‌توانید با تعداد لایک‏‌های اصحاب بغ بغو رصد کنید.