انتشارات تیسا

رکتاب «مدیران منزوی: بررسی چگونگی حضور زنان در مدیریت شورایاری‌ها» نوشته سهیلا خلجی در برگیرنده نقطه نظراتی مستند و مفید در باب تحلیل تجربیات جمعی از زنان عضو شورایاری‌های شهر تهران است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «مدیران منزوی: بررسی چگونگی حضور زنان در مدیریت شورایاری‌ها» به قلم سهیلا خلجی روانه بازار نشر شده است.

کتاب حاضر، در برگیرنده نقطه نظراتی مستند و مفید در باب تحلیل تجربیات جمعی از زنان عضو شورایاری‌های شهر تهران است که در مجموع ارائه‌دهنده تصویری نسبتاً منسجم از دغدغه‌ها، مشکلات و موانع پیش روی ایشان در پیش برد برنامه‌ها و انجام وظایف خود به‌عنوان عضو شورایاری است.

همچنین در جای جای مصاحبه‌های انجام شده، اشارات مفیدی به ساز و کارهای اتخاذ شده از سوی این بانوان با هدف عبور از چالش‌های مذکور شده است. این کتاب را می‌توان یکی از اقدامات آغازین در مسیر شناسایی دقیق و جامع وضعیت مشارکت زنان در الگوهای حکمرانی محلی و دلایل ناظر بر چالش‌های پیش روی ایشان در این حوزه دانست. از این رو مطالعه این کتاب می‌تواند برای مدیران شهری،‌ کارشناسان اجرایی مرتبط و همچنین منتخبان شورایاری‌ها تا اندازهه زیادی روشنگر و ثمربخش باشد.

سهیم بودن شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها از جمله اموری است که در فرهنگ واژگانی دانشگاهی از آن با عنوان مشارکت یاد می‌شود. منظور از مشارکت،‌ دسته‌ای از فعالیت‌هاست که در نتیجه خرد جمعی برآمده از سهیم بودن بخش قابل توجهی از مردم در یک فرایند تصمیم‌گیری انجام می‌شوند.

در تقسیم‌بندی‌هایی متنوع می‌توان مشارکت را به دسته‌بندی‌های خرد و کلان و یا به دسته‌بندی‌های موضوعی مانند اجتماعی و سیاسی تقسیم‌بندی کرد،‌ اما نکته مشترک هرگونه دسته‌بندی آن است که بر مبنای هویت جمعی مشارکان در امر تصمیم‌گیری استوار است.

اگر چنین دسته‌بندی‌هایی را بپذیریم می‌توان گفت که شورایاری‌ها نهادهایی هستند که اشکال اولیه مشارکت از نوع خرد و اجتماعی را در جامعه عملیاتی کرده‌اند. برخی صاحب‌نظران معتقدند که شوراها گرچه در حوزه مدنی و اجتماعی شکل‌می‌گیرند اما از آنجا که در حوزه تصمیم‌گیری‌ و مدیریت محلی وارد می‌شوند کارکردی سیاسی می‌یابند و می‌بایست به عنوان یک نهاد سیاسی شناخته شوند.

این نوشتار ضمن تأکید بر اهمیت این رویکرد،‌ شورایاری را به عنوان یک نهاد مدنی که در سطح خرد یعنی سطح محلی به تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری می‌پردازد،‌ پذیرفته و نقش زنان را در این نهاد بررسی کرده است.

این نمونه‌پژوهی در پی پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها بوده است که نوع و کیفیت حضور زنان در شورایاری‌ها چگونه است؟ نقش و وظایف آنان در این نهاد با در نظر گرفتن وظایف مندرج در اساسنامه شورایاری‌ها چگونه تفسیر می‌شود؟ و پرسش‌های دیگری از همین دست را پاسخ می‌گوید.

برای پاسخ‌گویی به این سؤالات در این پژوهش به موضوعاتی شناخت نوع مشارکت زنان در شورایاری، شناخت عوامل مؤثر بر فعالیت زنان در شورایاری و شناخت دیدگاه‌های بانوان شورایار نسبت به نقش خود در شورایاری پرداخته شده است.

برای دستیابی به پاسخ سؤالات این پژوهش یک مطالعه میدانی بر مبنای روش کیفی مصاحبه انجام شد که در آن بانوان عضو شورایاری‌های مناطق بیست و دو گانه تهران مورد سؤال واقع شدند. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها از روش گراندد تئوری استفاده شد.

مروری بر آمار مربوط به منتخبین زن در ادوار گذشته انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نشان از افزایش مداوم تعداد زنانی دارد که برنامه‌ها و مباحث مطرح شده از سوی ایشان مورد اقبال رأی‌دهندگان در شهرها و روستاهای ایران واقع شده است. اما در عین حال به نظر می‌رسد هنوز هم میزان حضور زنان در جمع اعضای شوراها از حد مورد انتظار فاصله زیادی دارد و از این رو توجه به دلایل مربوط به فاصله موجود میان وضع مطلوب و وضع موجود در این زمینه حائز اهمیت است.

در تهران نیز علاوه بر شورای اسلامی شهر، برگزاری انتخابات شورایاری‌ها زمینه دیگری را برای حضور و مشارکت زنان در عرصه مدیریت شهری فراهم ساخت که بیش و کم با استقبال زنان نیز مواجه شده است. در عین حال کاستی‌های مربوط به برخی زیرساخت‌های قانونی و ساز و کارهای اجرایی مناسب به واسطه جدید بودن این تجربه از یک سو و نا آشنایی و تسلط ناکافی منتخبین نسبت به فعالیت‌های شورایی در سطح محله‌ای از سویی دیگر،‌ در عمل فعالیت شورایاری‌ها را با چالش‌هایی از قبیل نبود هماهنگی کافی میان این نهاد با ارگان‌های مختلف اعم از دولتی، عمومی و خصوصی در سطح محلات و نیز بروز برخی سوءتفاهمات بین منتخبین حین انجام مسئولیت مواجه کرد.

با توجه به هدف اصلی تشکیل شورایاری‌ها که مبتنی بر سپردن کار مردم به دست خود ایشان بوده است، هرگونه نقد و ارزیابی از فعالیت‌های این نهاد نوپا و ارائه راهکارهای احتمالی در زمینه بهبود عملکرد آن پیش از هرچیز مستلزم دریافت تجربیات ارزشمند افرادی است که در طول سال‌های گذشته به‌عنوان منتخبان شورایاری‌ها مجدانه در مسیر فعال‌سازی و شکوفاسازی آن تلاش کرده‌اند. با اینکه مخاطبان شورایاری‌ها به‌عنوان یک نهاد محلی عموماً زنان هستند، اما به دلیل بافت غالبا مردانه آن، زنان منتخب در انجام فعالیت‌ها با چالش‌های مضاعفی مواجه بوده‌اند که اطلاع از کم و کیف آنها در جهت اصلاح و ارتقای کارآمدی و اثربخشی این نهاد اهمیتی دوچندان دارد.

کتاب «مدیران منزوی: بررسی چگونگی حضور زنان در مدیریت شورایاری‌ها» به قلم سهیلا خلجی با شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه در ۱۰۷ صفحه به بهای ۸ هزار تومان به همت انتشارات تیسا منتشر شده است.