انتشارات تیسا

«در آمدی بر روایت زنانه از شهر» که در برگیرنده کاوشی نظری در خوانش تجربه‌های زنانه از شهر از مجموعه کتاب‌های فرهنگ و شهر است، به قلم سارا نادری توسط انتشارات تیسا به چاپ رسید.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) این کتاب از پنج فصل تشکیل شده است که عبارتند از «کلیات»، «نگاهی به گذشته؛ انزوا، اما همگونی»، «هویت چندپاره؛ تجربه زیسته زنان امروز شهر تهران»، «تجربه زنانه از شهر و تأثیر آن بر بحران معنا»، « خلاطه و نتیجه‌گیری».

در کتاب «در آمدی بر روایت زنانه از شهر» یافته‌های حاصل از مصاحبه با ۳۰ نفر تحلیل و ارزیابی شده است. محور‌های اصلی پرسش‌های مصاحبه عبارت است از حوزه مصرف، حوزه زیبایی، حوزه زندگی خانوادگی (رفتار با همسر و خویشاوندان)، حوزه محیط کار، حوزه خانه‌داری و امور مربوط به منزل و مفهوم کنش‌های هر یک از این حوزه‌ها برای افراد.

نویسنده در فصل اول کتاب آورده است: «متن حاضر بر آن است تا با واکاوی و نگاهی اجمالی به تجربه زیسته زنان شهر تهران از گذشته تاکنون، ضمن ترسیم خطوط مختصات این تجربه در تمایز با تجربه زیسته مردانه در شهر –که نگاه و تجربه غالب نسبت به شهر و فضاهای آن است - به شناسایی الگوهای منطقی و رفتاری حاکم بر این تجربه، و نیز عوامل مؤثر بر کیفیت این تجربه بپردازد.»

فصل اول علاوه بر چگونگی روش کار تحقیق، به مرور نظری ادبیات و پژوهش‌های پیشینی مرتبط با این حوزه می‌پردازد. نویسنده در این فصل با توجه به مفهوم فضای عمومی ‌شهری، وضعیت زنان در عرصه عمومی ‌جامعه و راهکار‌های ارتقای کیفیت آن را در نظریات «فمینیسم موج دوم»، «ژولیا کریستوا»، «پست‌فمینیسم» و «فمینیسم موج سوم» بررسی می‌کند و به چارچوبی نظری برای تحقیق خود می‌رسد.

فصل دوم با نگاهی کوتاه به تجربه زیسته زنان شهری در ایران در دوران قاجار، ریشه‌های تاریخی تجربه زنانه از شهر را بررسی می‌کند. نویسنده با بررسی گزارش‌های تاریخی عنوان می‌کند: «فعالیت زنان شهری در گذشته به خانه محدود می‌شد و زنان در عرصه عمومی ‌جایگاهی نداشتند»؛ وی همین امر را دارای اثر بسیاری در شکل دادن تفسیر امروز زنان و نیز رغبت آنها نسبت به فضا‌های عمومی ‌امروزین می‌داند.

در این فصل نمایش‌های قدیمی‌ «خاله رورو»، «گندم گل گندم»، «عمو سبزی‌فروش»، «آبجی نسا» و «عروس و مادرشوهر» بررسی می‌شود که مفاهیمی ‌همچون زایمان، حضور اجتماعی زنان روستایی، حضور زنان به عنوان خریدار، شکایت زنان به مالکیت مردانه و دعوای دو هم‌جنس برای تصاحب یک مرد؛ در آنها به نمایش کشیده شده است.

فصل سوم تجربه زیسته زنان شهر تهران در سال‌های اخیر را ار فضاهای عمومی‌ و خصوصی زندگی‌شان مد نظر قرار داده است.

در این بخش ویژگی‌های الگوی مادر چنین تعریف شده است: «ارزش دادن به خانواده در برابر فرد، عدم صراحت، ضعف جسم، که الگوی زنانه پیشرفت در این قالب به نقش زنان درون خانه اهمیت می‌دهد و اشتغال و حضور اجتماعی زن را در خدمت ارتقای زندگی خانوادگی می‌داند.»

تجربه زنانه از شهر و تأثیر آن بر بحران معنا که نتیجه تضاد الگوی پدر و الگوی مادر است، در فصل چهارم بررسی شده است. تجربه زنانه از شهر در سه بخش «فعالیت شغلی و تحصیلی و اجتماعی زن در محیط‌های مختلف»، «حضور در بازار و مراکز خرید شهر به مثابه برساخت سوژگی» و «فضاهای کاملاً زنانه در شهر» ارزیابی شده است.

در فصل پنجم که به نتیجه‌گیری اختصاص دارد، موانع جدی و راهکار‌های گسترش مشارکت زنان در فضای عمومی ‌شهر نیز بیان می‌شود. پیشنهاد‌های نویسنده برای مدیریت شهری به منظور کمینه‌کردن آسیب‌زا بودن جسم زنانه در شهر چنین است: از بین بردن تبعیض در فضاهای شهری براساس جنسیت و افزایش امنیت برای جسم زنانه در شهر.

کتاب «درآمدی بر روایت زنانه از شهر» از سوی انتشارات تیسا در ۲۵۰ صفحه و به قیمت ۱۱۰هزار ریال منتشر شده است.
خبرنگار مریم‌ رادخانی