انتشارات تیسا

چکیده:

ورود مدرنیته به ایران بر شهر و زندگی شهری و پیکر بندی ساختار فضایی، مناسبات و تعاملات اجتماعی به عنوان عرصة ظهور و بروز آن اثرات گسترده‌ای نهاد. از آن جایی که شهر نماد و نمود تجلی مدرنیته و گرایشهای نوگرایی تلقی می‌شود کانون توجه تصمیم سازان و سیاست گذاران عرصة اجتماع و قدرت را به خود جلب نمود. این وضعیت همزمان با گسترش روند شهرنشینی در ایران نیز که تا اواسط دهه ۳۰ رشدی آرام داشت، پس از تحولات اقتصادی اجتماعی کشور بویژه پس از اصلاحات ارضی و فروپاشی نظام تولید سنتی در روستاها و آغاز مرحله بسط سرمایه داری، باعث شتاب نرخ رشد جمعیت شهری شد.

گسترش این شکل از مناسبات مدرنیستی و شهرنشینی شتابان به همراه خود مسائلی را پدید آورد که بر محله و مدیریت محله‌ای شهر اثر گذاشت. این تغییرات دارای صورتبندی چند لایه بوده که هم بر حیات شهر و هم بر نماد و نمودهای کالبدی و هم بر فروپاشی بخشی از سامانه‌های تعاملات اجتماعی و جایگزینی و پیدایش نوع دیگر پایش‌های اجتماعی تاثیرات جدی داشته است. به این ترتیب با از میان رفتن و تضعیف محلات سنتی، روندی در شکل گیری کالبد شهری پدید آمد که به دو گونه قابل تقسیم است: گونه‌ی نخست، رسمی و براساس برنامه‌ریزی پدید آمد ه بود و گونه‌ی دوم، ماهیتی خودجوش و غیر رسمی داشتند. این سکونت گاهها فاقد «زندگی محله‌ای» و خود گردانی مدنی بودند که در فضای شهرهای قدیمی وجود داشت. به این ترتیب این پژوهش در صدد است ضمن تحلیل نظری شکل گیری مکانیزم های مدرنیسم شهری در فضای شهری و شهرداری تهران به تحلیل و بررسی چالش های حاصله از این وضعیت و سیستم مدیریتی شهری بپردازد و راهکارهای راهبردی وعملیاتی جهت زمینه سازی حکمرانی شهری را واکاوی نماید.

کلید واژه‌ها: حکمرانی شهری، مدیریت محله‌ای، شهرنشینی، کنشگران جامعه مدنی، مدرنیسم شهری

ناصر پوررضا کریم سرا

سمانه کوثری